ಮೇ - ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಎಸ್.ಎಸ್.ಎಲ್. ಸಿ. ಮತ್ತು ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಫಲಿತಾಂಶ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಗರಿಷ್ಠ ಅಂಕ ಗಳಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಫೋಟೋಗಳು ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಮುಖಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ರಾರಾಜಿಸುತ್ತವೆ. ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಏನೆಲ್ಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದ್ದೆವು ಎಂದು ಆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಹೆತ್ತವರು ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

ಇವೆಲ್ಲ ಗದ್ದಲದಲ್ಲಿ “ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಮಕ್ಕಳು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಲೇ ಬೇಕೇ?” ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಎತ್ತುವವರು ಎಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲ ಹೆತ್ತವರೂ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಯಾವ ಶಾಲೆ ಅಥವಾ ಜ್ಯೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿಗೆ (ಕಿಂಡರ್-ಗಾರ್ಟನ್‌ನಿಂದ ಶುರು ಮಾಡಿ ಪಿಯುಸಿ ತನಕ) ಸೇರಿಸುವುದು ಎಂಬ ಧಾವಂತದಲ್ಲೇ ಮುಳುಗಿರುತ್ತಾರೆ. 

ಆದರೆ, ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಲಿಯಲು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ, ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಕಲಿಯಬಹುದು! ಇದು, ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಕಲಿಕೆ (ಹೋಮ್ ಸ್ಕೂಲಿಂಗ್) ವಿಧಾನ ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿರುವ ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಹೆತ್ತವರ ಅನುಭವದ ಮಾತು. ನನ್ನ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳಿಬ್ಬರೂ ಇದೇ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ (ಅಂದರೆ, ಒಂದು ದಿನವೂ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಿಲ್ಲ.) ಇದು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ? 

ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಕಲಿಕೆಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮುಕ್ತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ (ಎನ್.ಐ.ಓ.ಎಸ್.) 

ಮೇ 31ರಂದು ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳಗಳ ವರುಷದ "ತಿರುಗಾಟ"ಕ್ಕೆ ತೆರೆ ಬಿದ್ದಿದೆ. ಕಳೆದ ವರುಷದ ತಿರುಗಾಟದಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಲಾದ ಸಂಗತಿ: ಕಾಲಮಿತಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಮನ್ನಣೆ ಗಳಿಸಿದ್ದು. ಈಗ ರಾತ್ರಿ ಸರಿದಂತೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಎದ್ದು ಹೋಗುವುದನ್ನು ಕಲಾವಿದರು ಕಾಣ ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಎದುರು ತಮ್ಮ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವಂತಾಗಿದೆ. 

ಅಂದ ಹಾಗೆ, ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳೆಂದರೆ ರಾತ್ರಿ 10 ಗಂಟೆಗೆ ಶುರುವಾಗಿ ಮುಂಜಾನೆ 6 ಗಂಟೆ ತನಕ ಜರಗುತ್ತಿತ್ತು; ಇದು ಕಳೆದ 100 ವರುಷಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದು ಬಂದ ಪರಿಪಾಠ. ಅದರ ಬದಲಾಗಿ, ಕೆಲವು ವರುಷಗಳಿಂದೀಚೆಗೆ ಕೆಲವು ಮೇಳಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು “ಕಾಲಮಿತಿ”ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡಿದವು. ಅಂದರೆ, ಮುಸ್ಸಂಜೆ 5.45ಕ್ಕೆ ಪ್ರದರ್ಶನ ಶುರು ಮಾಡಿ, ನಡುರಾತ್ರಿ 12.30ಕ್ಕೆ ಮುಗಿಸುವುದು. 

ಈ ಬದಲಾವಣೆ ಆರಂಭಿಸಿದವರು (2016ರಿಂದೀಚೆಗೆ) ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮೇಳದವರು. 24 ನವಂಬರ್ 2022ರಿಂದ ಶ್ರೀ ಕಟೀಲು ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ಪ್ರಸಾದಿತ ದಶಾವತಾರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಲಿಯ ಆರು ಮೇಳಗಳೂ ಈ ಬದಲಾವಣೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡವು. ವರುಷದ ಮೊದಲನೆಯ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಹೊರತಾಗಿ, ಕಟೀಲು ಮೇಳಗಳ ಇತರ ಎಲ್ಲ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಕಾಲಮಿತಿಯಲ್ಲೇ ಜರಗಿದವು. ಇತರ ಹಲವು ಮೇಳಗಳೂ ಇದೇ ಬದಲಾವಣೆಯ ಪಥದಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದ್ದು ಗಮನಾರ್ಹ. 

2023 ಎಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ನವಿಮುಂಬೈಯಲ್ಲಿ ಸರಕಾರ ಆಯೋಜಿಸಿದ ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ 12 ಜನರು ಬಿಸಿಲಿನ ಬೇಗೆಯಿಂದಾಗಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು ಮತ್ತು ಹಲವರನ್ನು ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.

ಗುಜರಾತಿನ ಅಹ್ಮದಾಬಾದಿನಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣತೆ 40 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ದಾಟಿದೆ; ಇದರಿಂದಾಗಿ ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ಹಾಕಿದ ತಾರು (ಡಾಮಾರು) ಕರಗಿ ವಾಹನಗಳ ಟಯರುಗಳಿಗೆ ಮೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ವರದಿಗಳು ಬಂದಿವೆ. 

ಜೀವಕ್ಕೇ ಕುತ್ತಾಗುವ ಬಿಸಿಹವೆ  ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರುದ್ರನರ್ತನ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಕರಾವಳಿಯ ನಗರಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರದ ಮೇಲಿನಿಂದ ಗಾಳಿ ಬೀಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕಳೆದ ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ವರುಷಗಳಿಂದ ಆ ಗಾಳಿಯೂ ಬಿಸಿಬಿಸಿಯಾಗಿದೆ. 2050ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಿಸಿ ಹವೆ ಎರಡರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಲಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಣತರು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಬಿಸಿಹವೆ ಪ್ರತಿ ವರುಷವೂ ಬೇಗನೇ ಶುರುವಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಅವಧಿ ಉಳಿಯಲಿದೆ. 

ಭಾರತೀಯ ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆಯ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಹೀಗಿದೆ: 2023ರ ಮೇ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯ ವರೆಗೆ ಭಾರತದ ಉದ್ದಗಲದಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣತೆ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಿಸಿಹವೆ ಮುಂದುವರಿಯಲಿದೆ. 1901ರಿಂದ 2018 ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸರಾಸರಿ ಉಷ್ಣತೆ 0.9 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಜಾಸ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಾರಣ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ. 

ಆತನ ಹೆಸರು ಮಿಥಿಲೇಶ್ ಕುಮಾರ್ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ. ಆದರೆ ಆತ “ನಟವರಲಾಲ್" ಎಂದೇ ಕುಪ್ರಸಿದ್ದ. ಹತ್ತು ಸಲ ಬಂಧಿಸಿ, ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದರೂ ಹತ್ತು ಸಲ ಜೈಲಿನಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ ಕುಖ್ಯಾತಿ ಆತನದು. 

ಯಾವುದೇ ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಾಗದು, ಯಾಕೆಂದರೆ ಅಲ್ಲೊಬ್ಬ ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಪೊಲೀಸ್ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತಾನೆ; ಹಾಗಾಗಿ ತಾನು ಎಂತಿದ್ದರೂ ಜೈಲಿನಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ ಎಂದಾತ ಬಡಾಯಿ ಕೊಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಆತನ ಬೆಚ್ಚಿಬೀಳಿಸುವ ವಂಚನೆಯ ಪ್ರಕರಣಗಳೇ “ನಟವರಲಾಲ್", “ರಾಜಾ ನಟವರಲಾಲ್” ಮತ್ತು "ಬಂಟಿ ಔರ್ ಬಬ್ಲಿ” ಎಂಬ ಹೆಸರುವಾಸಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆ.

ಬಿಹಾರದ ಸಿವಾನ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಂಗ್ರಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ 1913ರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಿಥಿಲೇಶನ ಬಾಲ್ಯದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಮಾಹಿತಿಯ ಅನುಸಾರ ಅವನು ಶ್ರೀಮಂತ ಜಮೀನುದಾರ ಕುಟುಂಬದವನು. ಪಾಟ್ನಾದ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ  ಅವನು ಬುದ್ಧಿವಂತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದ; ಆದರೆ ಗಣಿತದಲ್ಲಿ ಚತುರನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಕತೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ತನ್ನ ತಂದೆ ಭೀಕರವಾಗಿ ಹೊಡೆದ ಕಾರಣ ಅವನು ಮನೆ ತೊರೆದು ಓಡಿಹೋದ.